Open Monumentendag 12 en 13 september 2020

Op een zonnige middag trok een mooie groep belangstellenden door de binnenstad van Groningen, op zoek naar monumenten van het rijke onderwijsverleden in de Stad. Stadsgids Klaas Jonkman, ook bestuurslid van de Vrienden van de Stad Groningen, startte de rondleiding bij de gedenksteen van Regnerus Praedinius (1510-1559) op het Martinikerkhof. Hij is de grondlegger van de Latijnse school of St Maartenschool (Schole tho Sunte Meerten), die stond op de plaats van het huidige Provinciehuis. De huidige Staten vergaderen nog altijd in een zaal van de eeuwenoude school. De Latijnse school heeft meer sporen nagelaten in de huidige tijd: het Praedinius Gymnasium aan de overzijde van de Turfsingel, komt voort uit de School.
Door langs de Prinsenhof, ooit de kerk voor de Broeders des Gemenen Levens, langs de Protestantse Theologische Universiteit Groningen, sinds 2010 aan de Oude Ebbingestraat gevestigd, op naar de Oude Boteringestraat waar in de gevel van de voormalige Openbare Bibliotheek een gedenksteen zit voor wetenschapper Daniel Bernoulli (1700-1782), wiens geboortehuis daar stond. De wiskundige en natuurkundige heeft alleen zijn eerste vijf levensjaren in Groningen doorgebracht.

In het Academiekwartier zijn nog diverse memorabele locaties van de universiteit terug te vinden: zoals de Rectorsgang, Professorengang en Studentengang. Iedere groep had een eigen toegang tot de universiteitsgebouwen, die oorspronkelijk conventen waren rond het huidige Broerplein. Jonkman kan smakelijk vertellen over de diverse Academiegebouwen die er zijn geweest. Het huidige is al het derde Academiegebouw. Om het silhouet van de Stad te verfraaien werd een torentje toegevoegd.

De eerste Rijks HBS zat vanaf 1864 in het brede, grauw ogende pand in de Pelsterstraat, al snel te klein voor zijn functie. Jonkman is er trots op dat de eerste Rijks HBS maar mooi in Groningen stond. Deze school is de voorloper van Kamerlingh Onnes College.
Via een fraaie verdwijntruc kwamen we door de Bentelaarsgang (of Benteliersgang), een steeg die bepaald niet iedereen kende, een verrassende snelle doorgang tussen Gelkingestraat en Oosterstraat. In Vriendenbulletin 102 (september 2020) is aandacht besteed aan deze gang in de rubriek StadInZicht. 's Avonds wordt deze doorgang afgesloten. Verstandig.
In de Oosterstraat was het Willem Lodewijk Gymnasium gevestigd, van 1923 tot 1969 in het pand dat er nog steeds staat en waar in de jaren '70 de mislukte Willem Lodewijk Passage startte.
In de Poelestraat blijkt het pand van café Time Out ooit het gebouw te zijn geweest van de eerste Christelijke HBS in Groningen, waaruit Wessel Gansfort en Augustinus College zijn voortgekomen.

Dat Groningen al eeuwenlang een echte onderwijsstad is, heeft rondleider Klaas Jonkman in deze wandeling volledig duidelijk gemaakt.

Chris Wessels