LEZING "Operatie Steenbreek: Alle tuinen groen!"

Wout Veldstra, voormalig stadsecoloog van Groningen, voorzitter van de landelijke organisatie
Operatie Steenbreek.

Korte omschrijving van de lezing
De klimaatverandering maakt ingrijpende veranderingen in onze omgeving en gedrag noodzakelijk. Iedereen kan hieraan meedoen. Vooral eigenaren van tuinen kunnen veel effect bereiken door een natuurvriendelijke inrichting. Maar ook groene daken hebben in het stedelijk gebied veel effect.

Achtergronden bij de lezing
Samen met andere ecologen is Wout Veldstra dan ook het landelijke project Steenbreek gestart. Volgens Wout kunnen we allemaal eenvoudig ons spreekwoordelijke steentje bijdragen aan de natuur door minder stenen in onze tuin te gebruiken. "Verstening van tuinen is een serieus probleem: de stenen houden warmte vast, waardoor warmte in steden langer blijft hangen. Bomen verdampen vocht en verkoelen de stad, maar door bestrating verdwijnen er steeds meer bomen uit tuinen. Dan gaat het dus dubbelop. En dan is er nog het veranderende klimaat. Buien zijn tegenwoordig vaak heftiger. Het water stroomt dankzij de stenen te snel in het riool, dat overbelast raakt.

Het riool vergroten? Dat kan, maar dat is ontzettend duur en symptoombestrijding. Ik vergroot liever het absorptievermogen van een stad door meer groen, bijvoorbeeld in uw tuin of op uw dak."

Van de website: www.operatiesteenbreek.nl
Operatie Steenbreek is een samenwerkingsverband van gemeenten, onder meer de gemeente Groningen, en maatschappelijke organisaties met als doel om tuinen te vergroenen. Zo worden er onder meer buurtacties ¬georganiseerd waarbij bewoners hun tegels kunnen inruilen voor gratis planten. Inmiddels is Operatie Steenbreek in circa zeventig gemeenten werkzaam.

Hoe groot is het probleem van verstening?
Dat is een lastige. Particuliere tuinen zijn geen onderdeel van de openbare ruimte, waardoor het moeilijk is om inzichtelijk te krijgen hoeveel tegels er precies in de tuinen liggen. Exacte, landelijke cijfers ontbreken. Maar er zijn wel studies naar verstening uitgevoerd, bijvoorbeeld door de Rijksuniversiteit Groningen. Dat bracht in 2013 in drie Groningse wijken tuinen in kaart en vergeleek dat met nauwkeurige luchtfoto's uit 1998. De verstening in de tuin bleek in vijftien jaar tijd met meer dan 5 procent te zijn toegenomen. Reken je dat door tot de hele stad Groningen, dan spreek je over tientallen voetbalvelden. De Maastricht University voerde in 2016 een vergelijkbaar onderzoek uit. In 30 procent van de tuinen in Maastricht is meer dan de helft van het oppervlak bedekt met tegels.

Wat zijn de effecten van al die tegels?
Door verstening komt de biodiversiteit meer en meer onder druk te staan. Vogels, vlinders, bijen, egels en andere dieren vertrekken uit de achtertuin. De extra stenen leiden ook tot wateroverlast en hittestress. Regenwater dat voorheen door het particuliere groen opgevangen werd, moet nu afgevoerd worden via de riolen. Daar zijn de riolen vaak niet op berekend. Daardoor komen straten en tuinen blank te staan. Kelders en souterrains lopen onder, met waterschade tot gevolg. Dit effect wordt nog versterkt door de klimaatverandering; het regent vaker en harder.

Ook blijft warmte boven oppervlakten met veel stenen langer hangen. Op warme zomerdagen ontstaat er daardoor hittestress in veel steden, dat de gezondheid van kwetsbare groepen als bejaarden, zieke mensen en baby's bedreigt. Op tropische zomeravonden is het in delen van Rotterdam tot zeven graden warmer dan in omringende plaatsen, zo stelt het rapport Climate Proof Cities. De leefbaarheid in steden en wijken komt zo steeds meer onder druk te staan, voor mens en dier. Waterschappen en gemeenten zijn inmiddels bezig met de klimaat adaptatie, het aanpassen van de openbare ruimte aan de veranderende weersomstandigheden. Dat is noodzakelijk ook. Per graad temperatuurstijging neemt het aantal hoosbuien met een factor twee toe.

Dat blijkt volgens de Vrienden
Op 2 november vindt namelijk in Groningen bij woningcorporatie Nijestee, de grootste corporatie van de stad, de inspiratie dag van Operatie Steenbreek plaats. Deze dag is onder andere bedoeld voor de aangesloten gemeenten en partners en heeft als doel om kennis en ervaringen met elkaar te delen rondom de ontstening van de particuliere tuinen.

Zeer lovenswaardig natuurlijk, zeker als het ook mag gaan over het dichtbouwen met studentenhuisvesting van (soms historische) binnenstad tuinen….

En wat moeten we vinden van de 'voortuin' van Nijestee op het Damsterdiep (eigendom van de gemeente)?? Afgelopen zomer werden daar regelmatig temperaturen tussen de 35 en 40 graden gemeten!

woensdag 28 november 2018
De lezing vindt plaats in de Groninger Archieven, Cascadeplein 4, aanvang 20.00 uur.
Link naar: www.groningerarchieven.nl

Vrienden van de Stad Groningen
info@vriendenstadgroningen.nl